Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin, geçen yılki elektrik kriziyle birlikte hayata geçirdikleri doğal gaz tüketimini azaltmak, aydınlatmaları makul zamanlarda kapatmak, binalardaki sıcaklıkları düşürmek gibi çeşitli tasarruf tedbirlerini devam ettirmeleri ve ayrıca azaltıcı yeni tedbirler almaları bekleniyor. yemek atıkları.
Geçtiğimiz yıl başlayan Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte Rusya, boru hatlarıyla Avrupa’ya doğalgaz sevkiyatını keserken, AB ülkeleri başta doğalgaz ve elektrik olmak üzere enerji alanında büyük sorunlar yaşadı.
Avrupa ülkeleri özellikle geçtiğimiz yılın başından itibaren hızla artan doğalgaz ve elektrik fiyatlarıyla karşı karşıya kaldı. Avrupa ülkelerinde doğalgaz ve elektrik fiyatları savaş öncesi fiyatların kat kat üzerinde olmasına rağmen halen eski seviyelerin oldukça üzerindedir.
Bu durumda AB’nin iktidardaki Rusya’ya hızlı bir şekilde alternatif bulması mümkün olmayacağından, daha uzun süre yüksek enerji maliyetleri bekleniyor. Enerji fiyatlarının kısa vadede düşmeyeceği, bu nedenle AB ülkelerinin gaz ve elektrik tasarrufuna devam etmeleri gerekeceği belirtiliyor.
Avrupa’da enerji krizi
Gaz akışının kesilmesi ve artan fiyatlar nedeniyle yaşanan elektrik krizi karşısında AB ülkeleri ilk olarak tasarrufa yöneldi. Enerji tasarrufunda birinci öncelik doğalgaz olarak belirlendi.
AB ülkeleri yılda yaklaşık 400 milyar metreküp doğal gaz tüketiyor ve bunun yaklaşık yüzde 40’ını Rusya’dan sağlıyor. Rusya’dan gelen akışın kesilmesi üzerine AB ülkeleri, doğalgaz tüketimini azaltma planını derhal hayata geçirdi.
Bu kapsamda AB ülkeleri doğal gaz tüketimlerini son 5 yıldaki ortalamalarının yüzde 15 altına indirme konusunda anlaşmaya vardı. Bu plan aynı zamanda acil durumlarda tüketimin azaltılmasını zorunlu kılacak hususları da içeriyordu.
Avrupa gaz talebini azaltma planı, gazdan alternatif yakıtlara geçişin hızlandırılması, tüketimin azaltılmasının teşvik edilmesi, ısıtma ve soğutmanın azaltılması gibi ana unsurları kapsıyordu. Bu uygulamalar halen devam etmektedir.
gaz tankları
Tasarruf tedbirinin yanı sıra kış dönemi öncesinde doğalgaz depolarının doldurulması için de hazırlıklar yapıldı.
AB ülkeleri 110 milyar metreküpe kadar doğal gaz depolama kapasitesine sahiptir. Savaşın başlamasıyla birlikte AB ülkeleri yer altı doğalgaz depolarının kış aylarına kadar doldurulmasını zorunlu kılacak yasal düzenlemeler hazırladı.
Bu kapsamda kış dönemi öncesinde gaz tanklarında yüzde 90 doluluk oranına ulaşılması planlandı ve hayata geçirildi. Bu noktada boru hattı gazından çok daha maliyetli olan sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) sevkiyatları hız kazandı.
Elektrik tüketimini azaltmak
AB, üye ülkelerdeki elektrik tüketiminin yüzde 10 oranında azaltılmasını ve yoğun saatlerde tüketimin zorunlu olarak yüzde 5 oranında azaltılmasını içeren farklı bir plan hazırladı. Bu bağlamda Avrupa ülkeleri enerji tasarrufuna hız verdi. Kamu kurumlarının yanı sıra vatandaşların da enerji tasarrufuna önem vermesi istendi. Bu kapsamda Avrupa ülkelerindeki insanlara, evlerinin sıcaklığının düşürülmesi ve ışıkların kapatılması da dahil olmak üzere enerji tasarrufu tedbirlerini uygulamaya davet edildi.
AB ülkelerinde kamu binalarında kış sıcaklıkları düşürüldü ve yazın soğutma seviyelerine son verildi.
Bazı ülkelerde işyerlerinde ısıtmanın maksimum 19 derece sıcaklıkta çalıştırılmasına karar verilmiştir. Gece boyunca mağaza vitrinlerinin ışıklarının yakılması yasaktır. Mağaza ön aydınlatmasına yalnızca belirli saatlerde izin veriliyordu.
Ayrıca haneleri enerji tasarrufuna teşvik etmek amacıyla kamu spotları hazırlandı.
Kamu binalarında aydınlatmalar saat 22.00’den itibaren kapatıldı.
Belirli ölçüde başarıya ulaşan bu tedbirlerin önemli bir kısmının bu kış döneminde de devam etmesi bekleniyor.
gıda tasarrufu
Rusya ve Ukrayna’dan da önemli miktarda gıda ithalatı yapan AB, un ve yağ gibi temel ürünlerin fiyatlarındaki artışı durduramadı.
Savaş ve ardından gelen kurak yaz dönemi bazı temel gıda ürünlerinin üretimini olumsuz etkilerken, yaşanan aksaklıklar fiyatların artmasına neden oldu.
Un fiyatlarında bir dönem katlanarak artış yaşanırken, ayçiçek yağında da benzer bir artış yaşandı. Aşırı sıcak hava ve kuraklığın verdiği zarar nedeniyle zeytinyağı fiyatları son dönemde birkaç kat arttı. Bu fiyat artışları tüketimin de azalmasına neden oldu.
Bu aşamada AB de gıda israfını azaltmaya yönelik planlar hazırlamaya başladı. Bu bağlamda AB’nin 2030 yılına kadar gıda israfını azaltmaya yönelik yeni tedbirleri yakın zamanda hayata geçirmesi bekleniyor.
Burada, gıda işleme ve üretiminde yüzde 10 tasarruf, perakende ve tüketimde ise israfın yüzde 30 oranında azaltılmasını hedefleyen yeni uygulamaların hazırlıkları sürüyor.
Plan, tedarik zincirinin tüm aşamalarında gıda israfının azaltılmasını, gıda israfı seviyelerinin izlenmesini ve raporlanmasını gerektirecek.
Gıda tasarrufu ve israfın önlenmesi için hem bireylerde hem de işletmelerde davranış değişikliğinin desteklenmesi ve tüm gıda zincirinde yer alan kişiler arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi amaçlanıyor.
Henüz tüm unsurları belli olmayan planda, bireylerin yemek planlaması, kalan yemeği ertesi gün yemesi, satın alınan ürünlerin son kullanma tarihine en yakın seçenekleri tercih etmesi gibi çeşitli önerilerde bulunulması bekleniyor.
AB çalışmalarına göre gıda israfının büyük ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri var.
AB’de her yıl yaklaşık 59 milyon ton gıda atığı üretilirken, bu kişi başına 131 kilogram gıda atığı anlamına geliyor. AB, gıda israfının yıllık 132 milyar avroluk kayıp anlamına geldiğini belirtiyor.
Perakendeye, restoranlara, yemek hizmetlerine ve evlere sağlanan gıdanın yaklaşık yüzde 10’u israf ediliyor.
